Çikolata Kisti Nedir, Belirtileri Nelerdir?
Kadın sağlığı için en önemli faktörlerden biri, kadın üreme sisteminin sağlıklı olması ve fonksiyonlarını normal bir şekilde yerine getirebilmesidir. Bazen çeşitli sebeplerden dolayı kadın üreme sisteminde sorunlar yaşanabilir. Bunlardan bir tanesi de çikolata kisti olarak bilinen bir kist çeşididir. Yaygın olarak rastlanan bu durum tıp literatüründe endometrioma olarak bilinir.
Bu hastalığın seyri, şiddeti, belirtileri ve buna bağlı olarak tanılama süreci değişiklik gösterebilir. Bunun farkında olarak hastalığın seyrindeki gelişmelerin takip edilmesi gerekir. Endometrioma yaşam kalitesini etkileyebilen bir özelliğe sahiptir. Bu yüzden doğru teşhis ve ona uygun tedavi burada kritik önem taşır.
Çikolata Kisti Oluşumunu Etkileyen Faktörler
Kadınlarda her ay yumurtalıklardan salgılanan hormonların etkisi ile rahim boşluğunun iç yüzünü döşeyen tabaka (endometrium) kalınlaşarak olası bir gebelik için embriyonun (bebek) yerleşebileceği bir ortam oluşturur. Eğer gebelik olmazsa aylık döngü süresi sonunda kanama ile birlikte vajen yoluyla dışarı atılır. Buna adet görmek denir.
Adet sırasında kanla birlikte atılan endometrium hücrelerinin büyük kısma vajen yoluyla atılırken, bir kısmı ise birçok kadında -bazı aylarda- tüpler yoluyla gerisin geri karın içine akar. Bu hücreler normal bağışıklık sistemi olan kadında bağışıklık sistemi tarafından temizlenir, fakat bağışıklık sistemi bazı farlılıklar gösteren kadınlarda ise tam tersine karın içini döşeyen zarlar ve organlar üzerine yerleşerek çoğalmalarına izin verilir. Bu duruma endometriozis, yumurtalık içine yerleşerek kist oluşturmasına ise endometrioma ismi verilir.
Kist oluşumunu sağlayan bir diğer önemli kriter de genetik faktörlerdir. Özellikle kadın sağlığı ve rahatsızlıkları konusunda genetik yatkınlık büyük ölçüde önem taşır. Bu sebeple ailede çikolata kisti öyküsü bulunan kadınlarda bu durumun görülme olasılığı biraz daha fazla olabilir.
Çikolata kistinin oluşma nedenlerinden bahsettikten sonra belirtileri kısmını rahatlıkla ele alabiliriz. Çikolata kisti belirtileri konusunda biraz konuşalım. Yukarıda da bahsetmiş olduğumuz gibi ilgili kistin belirtileri de pek tabi görüldüğü kişiye göre değişiklik gösterecektir. Görülebilecek ilk belirti olarak ağrıdan bahsedebiliriz. Çikolata kisti, sıklıkla birlikte görüldüğü endometriozisin de katkısıyla, pelvik bölgede bir ağrıya neden olabilir, bununla birlikte menstrüasyon döneminde veya cinsel ilişki sırasında ağrılı durumların artması gözlemlenebilir. Bu süreçte adet düzensizlikleri kendini gösterebilir. Normal olan regl döngülerinin arası uzarken menstrüasyon sürecinde menoraji yani ağır kanamalar da olabilir.
Kistik yapı belirtilerinden bir tanesi de şişlik hissidir. Karın bölgesinde geçmek bilmeyen bir şişlik durumu söz konusu olur, pelvik bölgede de hissedilebilir. Ayrıca çikolata kistinin bağırsağa baskı yaptığı durumlar da meydana gelebilir o zaman da sancılı tuvalete çıkma sorunları ve zorlanmalar olabilir. Bütün bunların yanında çikolata kisti sinsi de ilerleyebilen bir süreçtir ve hiçbir şekilde belirti göstermeden oluşan küçük kanamalarla da pek tabi ilerleme kaydedebilir. Burada ancak ultrasonografik muayene sırasında kistik yapı fark edilmesi sağlanabilir.
Çikolata Kisti Tedavi Yöntemleri
Çikolata kistinin oluşum sebeplerinden ve olası belirtilerinden bahsettik. Peki çikolata kisti tedavisi için süreç içerisinde neler yapılabilir? Öncelikle çikolata kisti rahatlıkla tedavi edilebilir bir rahatsızlıktır. Sadece tedavi öncesinde muhakkak ilgili testlerle doğru bir tanı konması gerekir. Sonrasında hastaya uygun çeşitli tedavi yöntemleri belirlenerek adım adım ilerlenir. Çikolata kisti ağrısı, şiddeti, kistik yapının büyüklüğü, olduğu safha ve hastanın yaşı burada oldukça önemli parametrelerdir.
Tedavi yöntemlerinden ilki ilaçlardır. İlaçlar daha çok ağrının tedavisi için olup kistin tedavisi için bir seçenek değildirler.
İlaç tedavisi sonucu yanıt alınamadığı durumlarda ya da giderek büyüyen ksitler için tedavi yöntemi olarak karşımıza çikolata kisti ameliyatı çıkar. Daha çok, büyük ve şiddetli semptomatik göstergelere sahip kistler için kullanılan bir yöntemdir. Laparoskopi adı verilen cerrahi müdahale yöntemi ile kist tamamen çıkarılır.
Çikolata kisti var olduğu süre içerisinde bazı riskli durumlara da neden olabilir. Bu riskli durum, çikolata kisti rüptürü olarak ifade edilebilir ve kistin yırtılarak içeriği olan koyu kanlı sıvının karın içine yayılması anlamına gelir. Bu durum, derecesine göre bir cerrahi aciliyet de yaratabilir.
Ayrıca, çikolata kistleri yumurtalık içinde, varlıklarıyla ve yumurtalık dokusu içinde büyürken yumurtalık dokusuna uyguladıkları bası ve diğer bazı yollarla yumurtalık içindeki yumurta hücrelerine de zarar vererek, erkenden yumurta sayısının azalmasına neden olabilirler. Bu şekilde, söz konusu kadının daha erken yaşlarda gebelik elde etmekte zorlanmasına neden olabilirler. Bu durumun varlığında, özellikle endometrioma iki taraflı olarak gözlenirse, gebelik elde etmek ya da geleceğe ait fertilitenin (gebelik olasılığının) korunması amacıyla zaman kaybetmeden bir infertilite uzmanına danışmak uygun olur.
Çikolata Kisti Rahatsızlığı Döneminde Beslenme Nasıl Olmalıdır?
Kadın üreme sisteminin bir rahatsızlığı olan çikolata kisti varlığı sürecinde beslenmeye nasıl dikkat edilmeli? Neler yapılmalı? Öncelikle beslenme rutininde yapılan köklü değişikliklerin kistik yapının oluşumunu engelleyici ve yok edici özelliğinden bahsedilebilir. Burada çikolata kisti beslenme için düzenli ve sağlıklı beslenmek ile işe başlamanın uygun olacağı söylenebilir.
Bu süreçte şeker ve şeker içerikli gıdalardan uzak durulması önem taşır. Çikolata kistinin başta pelvis ve diğer bölümlerde yaptığı ağrıyı azaltabilmek için karbonhidrat içerikli besinlerin tüketimi azaltılabilir. Aynı şekilde meyve ve sebze tüketiminin arttırılması, günlük su miktarının yükseltilmesi gibi nüanslar bu süreçte faydalı olacaktır. Son olarak kistik yapı halsizlik ve yorgunluk durumu yarattığı için beslenmenin yanında düzenli olarak yapılan egzersizler de aktif kalmanızı ve süreçten daha az etkilenmenizi sağlayacaktır.
