İnmemiş Testis (Kriptorşidizm)
İnmemiş testis diğer adıyla kriptorşidizm bir veya her iki testisin skrotuma (torbaya) inmemesi durumudur. Prematüre bebeklerde daha sık rastlanan bu sağlık sorunu genellikle rutin fizik muayene sırasında tespit edilir. İnmemiş testis genellikle ilk birkaç ay içinde kendiliğinden düzelir, ancak süreç kesinlikle takip edilmelidir.
İnmemiş testis nasıl tedavi edilir, tedavi edilmemesi halinde kısırlığa neden olur mu gibi merak edilen soruların yanıtını yazımınzda bulabilirsiniz.
İnmemiş Testis Nedir?
İnmemiş testis, yukarıda da belirttiğimiz gibi bir ya da iki testisin birden skrotuma inmemesi durumudur. Normal bir gebelik sürecinde anne karnındaki erkek bebeğin testisleri karın içerisinde yer alır. Doğum zamanı yaklaştığında ise testisler skrotum adı verilen torbaya iner. Normal süreçte bu eylemin doğumdan önce tamamlanması gerekir. Fakat bazı erkek bebeklerde testisler torbaya inmez. Bu durumda testisler doğumdan sonra da bebeğin karın boşluğunda ya da kasık kanalında kalabilir.
İnmemiş testis vakası erkek bebeklerde en sık görülen anomalilerden biridir. Normal haftasından daha önce doğan prematüre erkek bebeklerde daha sık olarak görülebilir. Bu anomalinin tedavisi zamanında yapılmadığında kısırlık ve başka ciddi inmemiş testis komplikasyonları yaşanabilir.
Erkeklik hormonunun üretilmesi ve erkeğin üreme işlevini gerçekleştirmesi için testisler büyük önem taşır. Bu yüzden ileride daha büyük sorunlarla karşılaşmamak için ebeveynlerin iyi bir gözlemci olmasına ihtiyaç vardır. Anne ve babanın gözlemi ve doktor kontrolleri ile tespit edilen bebekte inmemiş testis durumuna bir an önce müdahale etmek gerekir. Erken tanı ve tedavi, ilerleyen yaşlarda kısırlık veya testis kanseri gibi olası komplikasyonların önlenmesi açısından kritik öneme sahiptir.
İnmemiş Testis Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Kriptorşidizm hastalığında en etili ve önerilen yöntem cerrahi tedavidir. Cerrahi yöntemlerle testislerin skrotuma indirilmesi işleminin genellikle bir yaşından önce yapılması tercih edilir. Bu ameliyat sıklıkla genel anestezi ile yapılır ve beklenmedik bir durum olmazsa operasyon sonrası aynı gün taburcu edilebilir. Ameliyata hazırlık aşamasında kan testleri yapılır.
İnmemiş testis ameliyatı hastanın genel anestezi altında uyutulması ile başlar. Cerrah tarafından bebeğin kasık bölgesinde ve skrotumda küçük bir kesi açılır. Testis karın boşluğundan ya da kasık kanalından serbest bırakılarak skrotuma inmesi sağlanır. Olması gerektiği yere indirilen testis, dikiş yardımı ile skrotuma sabitlenir. En son işlem olarak da kesiler dikilir ve ameliyat sona erer. İnmemiş testis ameliyatı genellikle bir saatten kısa sürer.
İnmemiş testis ameliyatı sonrası genellikle aynı gün taburcu edilen çocukların iyileşme süreci birkaç hafta sürebilir. Bu süreç esnasında çocuğun ağır fiziksel aktivitelerden uzak tutulması iyileşme süreci için faydalı olabilir. Ameliyat sonrasında bir yıllık takip süreci bulunur. Takip süreci boyunca çocuğun testislerinin gelişimi doktor tarafından kontrol edilir.
İnmemiş Testis Tanısı
İnmemiş testis tanısı, genellikle doğumdan sonra çocuk doktorunun yaptığı fiziksel muayene sırasında konulur. Hastanede yeni doğan bebeklerin rutin muayenesi sırasında doktor erkek bebeklerin testislerini de kontrol eder. Bebeğin testislerinin skrotumda olup olmadığı yapılan fiziksel muayene ile belli olabilir.
Bazı durumlarda tek taraflı inmemiş testis ya da inmemiş iki taraflı testis şüphesi doğar. Böyle bir durumda doktor tarafından fiziki muayene ile inmemiş testislerin kasık kanalında mı yoksa karın bölgesinde mi kaldığı belirlenmeye çalışılır. Bu noktada testislerin yerini tam olarak belirlemek için ultrason gibi görüntüleme tekniklerine ihtiyaç duyulabilir. Yine de bazı vakalarda ultrason görüntülemesiyle de testislerin yeri belirlenemeyebilir. Böyle durumlarda laparoskopi adı verilen cerrahi yöntemden yararlanılır. Bu işlem sayesinde küçük bir kamera yardımı ile çocuğun karın bölgesi incelenerek testislerin yeri tam olarak tespit edilebilir.
İnmemiş testis tanısı konulan ve testislerin yeri belirlenen çocuklarda tedavi seçeneği olarak cerrahi müdahale ile testisin skrotuma inmesi sağlanır. İnmemiş testis vakalarında erken müdahalenin yeri oldukça önemlidir. Gelecekte olabilecek kısırlık veya testis kanseri gibi ciddi risklerin azaltılmasında büyük önem taşır.
Yetişkinlerde inmemiş testis ise çocuklukta tedavi edilmeyen vakaların bir sonucu olarak görülür. Yetişkinlerde inmemiş testis vakalarında cerrahi işlem ile testisler ya skrotuma indirilir ya da tamamen çıkarılabilir. Testis torsiyonu ya da testis kanseri gibi çok ciddi komplikasyonları olabileceği için yetişkinlerde de hızlı müdahale oldukça önemlidir. Eğer testis alınmazsa, kanser gelişme riski nedeniyle düzenli takip şarttır.
Kriptorşidizm Belirtileri Nelerdir?
Kriptorşidizm yani inmemiş testis belirgin belirtilere sahip bir hastalık değildir. Genellikle doğumdan sonra doktorun dikkatli fiziksel muayenesi ile tespit edilebilir. İnmemiş testis belirtileri arasında en net fikir verecek olan, testis kesesinin boş olmasıdır. Normalde erkek bebeklerin testislerinin doğumdan kısa bir süre önce skrotuma inmesi gerekir. Eğer bu süreç doğru bir şekilde ilerlemez ise, testisler bebeğin kasık kanalında ya da karın içinde kalabilir.
İnmemiş testis yani kriptorşidizm belirtileri arasında skrotumda görülen asimetri ya da boşluk hissi olabilir. Bu durum çocuğun ebeveynleri tarafından fark edilebilir. Ebeveynlerin çocuklarını özellikle banyo yaparken kontrol etmeleri önerilir. Testislerin el ile kontrolünde sert bilye şeklinde bir yapının ele gelmesi gerekir. Kontrol sırasında ele gelen böyle bir yapı yoksa doktora başvurmak gerekir. Bu durumda doktor testislerin yerini belirlemek için kasık bölgesini muayene eder. Elle yapılan muayene sonucunda doktor testisleri kasık kanalında hissederek yerini tespit edebilir ya da ileri tetkiklere başvurabilir. Asıl değerlendirme sağlık profesyonelleri tarafından yapılmalıdır. Ebeveynler farkındalık açısından çocuklarını kontrol edebilir ancak kesin tanı için doktor muayenesi şarttır.
İnmemiş Testis Kısırlığa Neden Olur mu?
Çocuklukta tedavi edilmeyen inmemiş testis vakalarında ileri yaşlarda erkekte kısırlık belirtileri görülebilir. Testisler karın bölgesi ya da kasık kanalında kaldıkları zaman yüksek sıcaklığa maruz kalırlar. Testislerin yüksek sıcaklıkta kalması ise sperm üretiminin olumsuz bir şekilde etkilenmesine neden olur. Bunun sonucunda da erkekte inmemiş testislere bağlı olarak kısırlık görülebilir. İki taraflı inmemiş testis durumu var ise kısırlık görülme olasılığı çok daha fazla olabilir. Tek taraflı inmemiş testis durumunda ise, diğer testisin sağlıklı olması sonucunda kısırlık görülme oranı oldukça azdır.
